📰 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਿਵਸ 8 ਸਤੰਬਰ 2025

📰 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਿਵਸ 2025: ਗਿਆਨ ਦੀ ਜੋਤ, ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਰਾਹ

📅 ਮਿਤੀ: 8 ਸਤੰਬਰ 2025
🗂️ ਸ਼੍ਰੇਣੀ: ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਿਪੋਰਟ | ਸਿੱਖਿਆ

🌍 ਸਾਖਰਤਾ – ਸਿਰਫ ਪੜ੍ਹਨ-ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਦੀ ਗੱਲ

ਸਾਖਰਤਾ ਕੋਈ ਆਮ ਗੁਣ ਨਹੀਂ – ਇਹ ਉਹ ਚਾਬੀ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਨੇਕ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਚਾਨਣ ਹਨੇਰੇ ਨੂੰ ਹਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਅਗਿਆਨਤਾ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਿਵਸ, ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ 8 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੌਕਾ ਹੈ।

🎯 2025 ਦੀ ਥੀਮ

🟢 “Promoting literacy for a world in transition: Building the foundation for sustainable and peaceful societies”

ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਥੀਮ ਸਾਫ਼ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ — ਜਦੋਂ ਦੁਨੀਆ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਾਖਰਤਾ ਹੀ ਉਹ ਮੂਲ ਆਧਾਰ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਸਥਿਰ, ਸੰਤੁਲਿਤ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਸਮਾਜ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖ ਸਕਦੀ ਹੈ।

📚 ਇਤਿਹਾਸਕ ਝਲਕ

1966 ਵਿੱਚ ਯੂਨੇਸਕੋ (UNESCO) ਵੱਲੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇਹ ਦਿਨ 1967 ਤੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਕਸਦ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਤੋਂ ਅਸਾਖਰ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਗਿਆਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਣ।

🇮🇳 ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ: ਅਜੇ ਵੀ ਕਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਲੋੜ

ਭਾਰਤ, ਜੋ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਲੋਕਤੰਤਰਿਕ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਉਥੇ ਅਜੇ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਬਾਕੀ ਹੈ।
ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ:

ਮਹਿਲਾ ਸਾਖਰਤਾ
ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ
ਡ੍ਰੌਪਆਉਟ ਰੇਟ
ਡਿਜੀਟਲ ਲਿੱਟਰੇਸੀ…….ਅਜੇ ਵੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਹਨ।

ਸਰਵ ਸ਼ਿਖਸ਼ਾ ਅਭਿਆਨ, ਬੇਟੀ ਬਚਾਓ ਬੇਟੀ ਪੜ੍ਹਾਓ, ਅਤੇ ਨਿਊ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪਾਲਿਸੀ 2020 ਵਰਗੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਹਨ, ਪਰ ਹਾਲੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਬਾਕੀ ਹੈ।

🖥️ ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਦੀ ਨਵੀਂ ਲੋੜ – ਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਖਰਤਾ ਵੀ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ

ਹੁਣ ਪੜ੍ਹਨ-ਲਿਖਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਿਕ ਪੜਾਅ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਚੜ੍ਹਦਿਆਂ, ਅਸੀਂ ਡਿਜੀਟਲ ਲਿੱਟਰੇਸੀ, ਮੀਡੀਆ ਲਿੱਟਰੇਸੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਲਿੱਟਰੇਸੀ ਵਾਂਗ ਨਵੇਂ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਮੰਨਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਾਂ।

ਆਮ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ:

ਈ-ਮੇਲ ਪੜ੍ਹਣੀ ਹੋਵੇ,
ਔਨਲਾਈਨ ਫਾਰਮ ਭਰਨੇ ਹੋਣ,
ਜਾਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਐਪ ਵਰਤਣੀ ਹੋਵੇ —
ਇਹ ਸਾਰੇ ਤਜਰਬੇ “ਨਵੀਨ ਲਿੱਟਰੇਸੀ” ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।

🏫 ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ

ਸਕੂਲਾਂ, ਕਾਲਜਾਂ, ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿਊਜ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਇਹ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ:

ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਅੱਖਰ ਨਹੀਂ, ਅਰਥ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਸਮਝ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ।
ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ, ਪੁੱਛਣ, ਅਤੇ ਸੰਦੇਹ ਉਠਾਉਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।

💡 ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ?

“ਜੋ ਗਿਆਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ – ਤਦ ਉਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਜਗਦਾ ਹੈ।”

ਆਪਣੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਅਸਾਖਰ(ਅਸਿੱਖਿਅਤ ) ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਮੁਫ਼ਤ ਟਿਊਸ਼ਨ ਜਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਕੈਂਪ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ।
ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਬਣਿਆ ਜਾਵੇ।

🧠 ਅੰਤ ਵਿੱਚ: ਸਾਖਰਤਾ – ਅਜੋਕਾ ਹਥਿਆਰ

ਸਿੱਖਿਆ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਲਵਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਪੈਨ, ਇੱਕ ਕਲਮ, ਇੱਕ ਮਾਸਟਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਿਵਸ, ਸਿਰਫ ਇਕ ਦਿਨ ਨਹੀਂ — ਇਕ ਸੰਕਲਪ ਹੈ, ਇਕ ਵਚਨ ਹੈ — ਜੋ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਮਿਲਕੇ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।