



ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਸਿੱਖਿਅਕ ਦੌਰਾ – ਵਾਈ.ਐਸ. ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ ਵੱਲੋਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਪਹਿਲ
ਬਰਨਾਲਾ, 3 ਦਸੰਬਰ(ਹਿਮਾਂਸ਼ੂ ਗੋਇਲ)
ਵਾਈ.ਐਸ. ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿਰਮੌਰ 50 ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਨੇ ਕਲਾਸ 9 ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਸਿੱਖਿਅਕ ਦੌਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ। ਸਕੂਲ ਦੀ ਤਜਰਬੇ ਅਧਾਰਤ ਅਤੇ ਹੱਥ-ਓਨ-ਹੱਥ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦਿਆਂ ਇਹ ਦੌਰਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਵਰਧਕ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਦੌਰੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਕੇ ਅਸਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਾਉਣਾ ਸੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਸਮਝ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ। ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰਾਂ ਬਾਰੇ ਡੂੰਘੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਵੇਂ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਬੀਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ, ਜੈਵਿਕ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀ ਪੱਧਤੀਆਂ, ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਜਾਂਚ, ਫ਼ਸਲ ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਦੇ ਤਰੀਕੇ, ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ, ਡੇਅਰੀ, ਪੋਲਟਰੀ ਅਤੇ ਮਧੂਮੱਖੀ ਪਾਲਣ, ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੰਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ। ਇਹ ਮੈਦਾਨੀ ਅਨੁਭਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਅਧਿਆਇ “ਭੋਜਨ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ” ਦੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਧਾਂਤਕ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਅਸਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਹਿਤ ਜਿੰਦਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਵਾਈ.ਐਸ.ਪੀ. ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੋ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ, ਉਸਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਤੇ ਕਰਦੇ ਵੀ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੌਰੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਮਝ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਸਗੋਂ ਜਿਗਿਆਸਾ, ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਅਤੇ ਨਵਚੇਤਨਾ ਦੇ ਬੀਜ ਵੀ ਬੀਜਦੇ ਹਨ।” ਦੌਰੇ ਦਾ ਸਮਾਪਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਭਾਗੀਦਾਰੀ, ਨਵੇਂ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪ੍ਰਤੀ ਡੂੰਘੀ ਸਮਝ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਕੂਲ ਦੀ ਮੂਲ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਰੱਟਾ-ਰਹਿਤ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਉਦਾਹਰਨ ਬਣ ਕੇ ਉਭਰਿਆ।


